de haperende bankkaart

     Eerst kreeg het ventje iets in de handen gestopt door een man wiens hoofd amper zichtbaar was in de deuropening naast het hermetisch gesloten loket: 'Hier, ik bel u straks op. Ik zit nu in een meeting'. Waarop het hoofd meteen weer verdween. We zijn er voor u, een van die vele slogans waarmee banken tegenwoordig kwistig aan klantenwerving plegen te doen, was ontegensprekelijk bedacht door een concullega. Neen, het optreden van de bankbediende had allesbehalve toeschietelijk geklonken.
Waar het ventje - ik schatte hem minstens tachtig - intussen stond op te staren was een bankkaart. Hij draaide ze om en om, mompelde onverstaanbare woorden. Ik schonk er verder geen aandacht aan en deed waarvoor ik was gekomen: een weinig cash afhalen.

     Terwijl ikzelf de stand van mijn zichtrekening aan het consulteren was, meende ik van bij de geldautomaat naast mij een diepe zucht te ontwaren. Het ventje van daarnet - zijn aanwezigheid was al uit mijn gedachten gegaan - was met onhandige dikke vingers aan het morrelen aan de groenverlichte gleuf waar, zo vermoedde ik, zijn kaart was komen klem te  zitten.
'Kan ik misschien helpen', hoorde ik mezelf onbesuisd vragen, het was weer eens sterker dan mezelf.
Geen antwoord. En dan zag ik het, de man droeg aan beide oren een hoorapparaat. Derhalve herhaalde ik mijn vraag, luider nu, of ik hem met iets kon helpen.
'Wel euh, ik weet het niet, ik versta er niets meer van. Ik heb twee kaarten en geen enkele die werkt. Hoe kan dat nu? Vroeger kon ik het aan Vicky vragen. Vicky is het metekind van mijn vrouw zaliger, moet ge weten. Op donderdag kom ik hier naar de markt en dan loop ik al eens binnen om haar goeiendag te zeggen en intussen doet of liever dééd ze dan mijn geldaffaires, want ze is er nu niet meer'. Hij wees naar het immer hermetisch gesloten loket. Hulpeloosheid sprak uit zijn troebele starre ogen.
'Zal ik even samen met u op het scherm kijken?
'Ja menère, merci. Da's vriendelijk.' Hij schuifelde een weinig opzij op zijn stramme kromme benen. Ik rook een vage stalgeur, een reminiscentie aan mijn kindertijd. Een boer op rust?

     De boodschap op het scherm kon amper duidelijker zijn: hij had tot drie keer toe een foute pincode ingegeven en werd verzocht zijn bank te raadplegen. Ik las de tekst luidop voor en tikte op OK, waarop de kaart moeiteloos uit de gleuf gleed. Maar meteen dreef hij de kaart terug in de machine.
'Nee nee, meneer, op deze manier zal het u niet lukken. Wacht liever tot het loket opengaat. Ge zult echt een nieuwe pincode moeten aanvragen.'
'Ja maar, misschien heb ik me van kaart vergist'. Uit een van de zakken van zijn met vetvlekken besmeurde vest diepte hij een versleten portemonnee op, greep met zijn stompe vingers een verfrommeld kartonnetje beet... Was hij nu echt van plan om wéér een poging te wagen en dan nog met zo'n smoezelig kaartje? De situatie begon nu wel helemaal uit de hand te lopen!
'Nee nee meneer, echt waar, zo gaan we er niet geraken. Weet ge wat we doen? We wachten hier samen tot het loket opengaat'. Ik wierp een vluchtige blik op het kartonnetje. Het was och arme een gedateerde kortingskaart van E5 Mode. De man moest nu wel in opperste verwarring verkeren, zoveel was duidelijk.
'Ja maar, het zal Vicky niet zijn hé en ik wil mijn geldaffaires liever niet overlaten aan iemand die ik van haar noch pluimen ken'. Hij zag er ontredderd uit en maakte aanstalten om met spoed het pand te verlaten. Die irritante stalgeur nog steeds!

     Ik weet niet hoe het daarna de man is vergaan. Ik had hem nog willen vragen waar hij woonde, maar hij wou gerust gelaten worden, had hij gezegd en dat hij zijn plan wel zou trekken, zoals hij al heel zijn leven had gedaan.
We hebben het voor u... Of nog: Uw bank is nooit zo dichtbij geweest. Hoe kunnen wij u helpen?  Het hart zou van vreugde opspringen bij zoveel galanterie, ware het niet dat de brave burger in werkelijkheid vaak voor een gesloten loket staat. Of het nog erger kan? Toch wel, want wie de riedel van die zogenaamde nabijheid tot op het einde leest, botst tot zijn ontsteltenis op het akelige enkel op afspraak... In cauda venenum! 
Of neem nu die andere slogan: uw bank in een wereld in verandering... De tijd, toen we nog met de hand onze overschrijvingsformulieren invulden, ondertekenden en op de bus deden, ligt allang achter ons. Wie zich voor zijn financiële aangelegenheden nog niet van een van de vele apps bedient, met de smartphone dus, hinkt hopeloos achterop: Hello Bank, KBC en Belfius Mobile, Easy Banking, Google Pay, Apple Pay, Payconiq... Jawel, onze bankiers surfen dapper mee op de golf van de digitale verandering. De jonge generatie moet dit alvast een gevoel van almacht en comfort bezorgen nu zelfs het afsluiten van een persoonlijke lening kan geregeld worden vanuit de luie fauteuil. As a peace of cake! 
Achter al dat fraais schuilt uiteraard een doordachte strategie: om voldoende winst te blijven genereren wordt al een tijd bezuinigd in het personeel dat rechtstreeks in contact komt met de klant: persoonlijke dienstverlening en advies worden vervangen door chatboxen waar virtuele Kates de gebruiker te woord staan; verder heeft niet elk bankfiliaal nog alle noodzakelijke expertise in huis. Zo overkwam het mij dat ik voor het afsluiten van een verzekering plots naar een andere gemeente werd doorverwezen. Het is daar, terwijl ik stond te wachten op een adviseur, dat ik voor het eerst oog in oog stond met volgende tekstuele mededeling: Onze geldautomaten worden op ... - hier stond een datum in de heel nabije toekomst geafficheerd - gesloten, maar je zal binnenkort terecht kunnen bij een van onze Cashpoints'... 

     En daar prijkte ze dan in oversized formaat - we waren er al met zijn allen vertrouwd mee geraakt tijdens de coronapandemie; ik heb het over dat met van die vierkante blokjes gevuld vreemdsoortig figuur, dat je in tijden van quarantaine en knuffelcontacten  aantrof op de hoek van vrijwel elke horecatafel en waardoor je pardoes in de menukaart terecht kwam of beter nog, je bestelling linea recta kon doorgeven tot in de keuken -, jawel, het betreft de fameuze QR-code, wat staat voor Quick Respons.
Noodgedwongen zette ik een stap achteruit om het oversized vierkant gevat te krijgen binnen het scanschermpje op mijn smartphone. O vreugde, meteen verscheen er een lijst met enkele lokale adressen waar die allernieuwste uitvinding, met name de door een viertal grootbanken zo geprezen Cashpoints, zou kunnen bezocht worden. 
Via een of andere alliantie hebben Belfius, BNP, ING en KBC het product een tijd terug in de markt gezet 'op plaatsen die door de burger intuïtief worden aangevoeld als de juiste plek om cash af te halen of te storten. Kortom, het juiste aantal geldautomaten op de juiste plaatsen (sic). Opdat de klant geen overdreven verwachtingen zou koesteren werd van bij de aanvang aangegeven dat het vinden en uitbouwen van enkele duizenden locaties weliswaar een werk van lange adem is, maar dat de burger het zich geenszins zou beklagen, want élke Belg zou een Cashpoint krijgen binnen de 5 km van zijn woonplaats en dit met gegarandeerde parkeergelegenheid, toegankelijk voor personen met verminderde mobiliteit ... Verder zou je er uiteraard, zoals vanouds in jouw vertrouwde bankomgeving, alle mogelijke verrichtingen kunnen uitvoeren zoals cash storten en afhalen, PIN-code wijzigen, rekeningsaldo raadplegen...

     Eén belofte werd alvast nagekomen: de klassieke geldautomaten werden in ijltempo opgedoekt, maar... de alliantie, die luistert naar de naam Batofin, heeft bij de uitrol van zijn nieuw product toch wel wat op haar adem getrapt: dat van die beloofde nabijheid (maximum 5 km verwijderd van de woonplaats van elke burger...) zal nog moeten blijken; en wat de inplanting betreft (ik herhaal nog even die merkwaardige zin: op plaatsen die door de burger intuïtief worden aangevoeld als de juiste plek), tja, je zou haast gaan geloven dat er een grondige marktstudie was aan te pas gekomen en dat de enquêteurs tot hun eigen verbazing oog in oog waren komen te staan met iets dat na diep nadenken nog het best kon worden omschreven als een intuïtief aanvoelen bij de burger!
Hoe beleeft de burger die niet zo digitaal geletterd is al dat fraais, vraag ik mij finaal af. Wat heeft hij bijvoorbeeld, bij afwezigheid van een Vicky van vlees en bloed, aan de virtuele Kate?

     Laten we derhalve nog even terugkeren naar waar het voor mij allemaal mee begon: hoe zou de dag er verder hebben uitgezien van het ventje dat ik toevallig in de bank had ontmoet? Onverrichter zake met de tram richting huiswaarts gekeerd? Misschien had hij zijn tien-rittenkaart niet meer gevonden en een paniekaanval gekregen, vrezend dat elk ogenblik een controleur kon opstappen of erger nog, dat de als medereiziger vermomde controleur hem, zwartrijder, al een tijdje in het oog had gehouden? Misschien was hij bij de eerstvolgende halte al meteen terug afgestapt en had hij doodgemoedereerd de terugweg verder te voet afgelegd, waarna bij zijn thuiskomst zijn dochter zou vragen waar hij zo lang was gebleven.
'Waarom hebt ge mij niet even opgebeld? Ik was zo ongerust. Ge hebt nu toch een telefoon'.
In de plaats van ootmoedig toe te geven dat hij in zijn volslagen verwardheid haar nummer niet had kunnen vinden op haar afgedankte mobieltje snauwde hij haar toe: 'En gij, en gij... Och, moei er u niet mee' ...

EN PASSANT